Soru Sor
Sorunu sor hemen cevaplansın.
Cümlenin öğelerinden Özne'yi bulabilmek sorulan soruları sizler için aşağıdaki şekilde derledik.
Cevap: Özneyi bulabilmek için Yüklem'e kim ve ne soruları sorulur.
Özne; Cümlede yüklemin bildirdiği işi, hareketi yapan ya da oluş içinde bulunan öğedir.
Özne, cümlenin temel öğesidir; ancak her cümlede bulunmak zorunda değildir.
Yüklemin bildirdiği işi hareketi bizzat kendisi yapan öznedir. Cümlede iki şekilde gösterilir:
Örnekler;- Bu konuyu bize Aydın anlatacak. (anlatacak olan kim?/ kim anlatacak?)
cümlesinde “Aydın” öznedir. Çünkü yüklemde bildirilen “anlatma” işini yapan durumundadır.
- Çocuk iki gündür hasta yatıyor. (Kim; Çocuk)
- Gemi ufukta yavaş yavaş kayboluyordu. (Ne; Yağmur)
- Geceleri bir ses uykumu böler. (Ne; Bir ses)
- Bu tatil köyüne her yaz gelirim. (Kim gelir; Ben)
- Sahilde koşu yapıyorlar. (Kim; Onlar)
- Görmeyeli çok zayıflamışsınç (Kim; O)
NOT:Yüklemi isim olan cümlenin öznesi gerçektir.
Örnekler» Bu konuyu size anlatacağım. (anlatacak olan kim?/ kim anlatacak?)
cümlesinin yüklemi “anlatacağım” sözüdür. Özneyi bulmak için “anlatacak olan kim?” diye soruyoruz, “Ben” cevabı alıyoruz; ancak bu söz cümlede yok, biz bunu yüklemin bildirdiği şahıstan çıkarıyoruz. Öyleyse bu cümlenin öznesi gizli öznedir.- Dün akşam çok eğlendik. (eğlenen kim? → biz → gizli özne)
- Bize soğuk davranıyor. ( soğuk davranan kim? → o → gizli özne)- Sarı renkli minibüs satılıktır.
- Dün akşam pencereleri kapalıydı.
Örnekler- Bu konu çok iyi anlaşıldı.
cümlesinin yüklemi “anlaşıldı” sözüdür. Özneyi bulmak için “anlaşılan ne?” diye soruyoruz, “Bu konu” cevabı alıyoruz. “Bu konu” sözü burada özneymiş gibi gözükse de aslında işi yapan değil, işten etkilenen konumundadır. “anlaşılma” eyleminin kimin tarafından yapıldığı belli değildir, bu eylem sonucunda “bu konu”nun anlaşıldığı bellidir. Eylemin kimin tarafından yapıldığı belli olmadığı için “bu konu” özne olarak kabul edilmektedir.
- Tezgahtaki çilekler yıkandı.
- Bütün sınıf temizlendi.
- Mevlüt için ilahiler okundu.
- Düğün için yemekler yapıldı.
- Yolcu otobüsleri belediyemizce hizmete açıldı.
- Yarışma halk tarafından çok beğenildi.
- Kar nedeniyle yollar kapandı.
NOT: Her sözcük ya da sözcük grubu özne olabilir.
Örnekler- Uzun boylu, genç biri kapıyı açtı.
cümlesinde “uzun boylu genç biri” sıfat tamlaması özne durumundadır; çünkü “açtı” eylemini yapan kişidir.- Dolabın kapısı kilitliydi..
cümlesinde “dolabın kapısı” belirtili isim tamlaması özne göreviyle kullanılmıştır; çünkü özneyi bulmak için sorulan “kilitli olan ne” sorusuna “dolabın kapısı” ad tamlaması cevap vermektedir.
- Bahçesinde okyanuslar yetişiyordu.(isim)
- Derdini söylemeyen derman bulamaz. (sıfat fiil)
- Okumak zihni dinlendirir.(isim fiil)
- Çoluk çocuk otobüse dolmuştu.(ekeylem)
- Yağmurlu havalar yarından sonra ülkeyi terk edecek(sıfat)
Örnekler- Çocuklar bahçede neşeyle koşuyor. (koşan kim?/ kim koşuyor?)
cümlesinde “koşma” eylemini gerçekleştiren “çocuklar”dır. Bunu yükleme sorduğumuz “koşan kim?” sorusu ile bulabiliyoruz.- Bugün hava çok güzeldi. (güzel olan ne?)
cümlesinde özneyi bulmak için sorumuzu yüklemle birlikte sorarız: “Güzel olan ne?” Cevap durumundaki “hava” sözcüğü özne görevindedir.
Tarih: 2019-06-12 14:42:38 Kategori: Türkçe
Soru Tarat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Sorunu sor hemen cevaplansın.
Özneye Sorulan Sorular Nelerdir Nedir
Cevap: Özneyi bulabilmek için Yüklem'e kim ve ne soruları sorulur.
Özne; Cümlede yüklemin bildirdiği işi, hareketi yapan ya da oluş içinde bulunan öğedir.
Özne, cümlenin temel öğesidir; ancak her cümlede bulunmak zorunda değildir.
Özne Çeşitleri
1- Gerçek Özne
Yüklemin bildirdiği işi hareketi bizzat kendisi yapan öznedir. Cümlede iki şekilde gösterilir:
Örnekler;- Bu konuyu bize Aydın anlatacak. (anlatacak olan kim?/ kim anlatacak?)
cümlesinde “Aydın” öznedir. Çünkü yüklemde bildirilen “anlatma” işini yapan durumundadır.
A) Açık Özne
Cümle içinde açık bir şekilde gösterilir- Yağmur çok şiddetli yağdı. (Ne; Yağmur)- Çocuk iki gündür hasta yatıyor. (Kim; Çocuk)
- Gemi ufukta yavaş yavaş kayboluyordu. (Ne; Yağmur)
- Geceleri bir ses uykumu böler. (Ne; Bir ses)
B) Gizli Özne
- Dün ona telefon ettim. (Kim etti; Ben)- Bu tatil köyüne her yaz gelirim. (Kim gelir; Ben)
- Sahilde koşu yapıyorlar. (Kim; Onlar)
- Görmeyeli çok zayıflamışsınç (Kim; O)
NOT:Yüklemi isim olan cümlenin öznesi gerçektir.
Örnekler» Bu konuyu size anlatacağım. (anlatacak olan kim?/ kim anlatacak?)
cümlesinin yüklemi “anlatacağım” sözüdür. Özneyi bulmak için “anlatacak olan kim?” diye soruyoruz, “Ben” cevabı alıyoruz; ancak bu söz cümlede yok, biz bunu yüklemin bildirdiği şahıstan çıkarıyoruz. Öyleyse bu cümlenin öznesi gizli öznedir.- Dün akşam çok eğlendik. (eğlenen kim? → biz → gizli özne)
- Bize soğuk davranıyor. ( soğuk davranan kim? → o → gizli özne)- Sarı renkli minibüs satılıktır.
- Dün akşam pencereleri kapalıydı.
2- Sözde Özne
Yüklemi edilgen çatılı cümlelerde,aslında nesne olan öge özne olarak kullanılır.Örnekler- Bu konu çok iyi anlaşıldı.
cümlesinin yüklemi “anlaşıldı” sözüdür. Özneyi bulmak için “anlaşılan ne?” diye soruyoruz, “Bu konu” cevabı alıyoruz. “Bu konu” sözü burada özneymiş gibi gözükse de aslında işi yapan değil, işten etkilenen konumundadır. “anlaşılma” eyleminin kimin tarafından yapıldığı belli değildir, bu eylem sonucunda “bu konu”nun anlaşıldığı bellidir. Eylemin kimin tarafından yapıldığı belli olmadığı için “bu konu” özne olarak kabul edilmektedir.
- Tezgahtaki çilekler yıkandı.
- Bütün sınıf temizlendi.
- Mevlüt için ilahiler okundu.
- Düğün için yemekler yapıldı.
3- Örtülü Özne
Yüklemi edilen çatılı cümlelerde bazen “—ce, tarafından, nedeniyle,…”gibi sözcükler kullanılarak işi bizzat yapan varlığa da yer verilebilir.- Yolcu otobüsleri belediyemizce hizmete açıldı.
- Yarışma halk tarafından çok beğenildi.
- Kar nedeniyle yollar kapandı.
NOT: Her sözcük ya da sözcük grubu özne olabilir.
Örnekler- Uzun boylu, genç biri kapıyı açtı.
cümlesinde “uzun boylu genç biri” sıfat tamlaması özne durumundadır; çünkü “açtı” eylemini yapan kişidir.- Dolabın kapısı kilitliydi..
cümlesinde “dolabın kapısı” belirtili isim tamlaması özne göreviyle kullanılmıştır; çünkü özneyi bulmak için sorulan “kilitli olan ne” sorusuna “dolabın kapısı” ad tamlaması cevap vermektedir.
- Bahçesinde okyanuslar yetişiyordu.(isim)
- Derdini söylemeyen derman bulamaz. (sıfat fiil)
- Okumak zihni dinlendirir.(isim fiil)
- Çoluk çocuk otobüse dolmuştu.(ekeylem)
- Yağmurlu havalar yarından sonra ülkeyi terk edecek(sıfat)
Örnekler- Çocuklar bahçede neşeyle koşuyor. (koşan kim?/ kim koşuyor?)
cümlesinde “koşma” eylemini gerçekleştiren “çocuklar”dır. Bunu yükleme sorduğumuz “koşan kim?” sorusu ile bulabiliyoruz.- Bugün hava çok güzeldi. (güzel olan ne?)
cümlesinde özneyi bulmak için sorumuzu yüklemle birlikte sorarız: “Güzel olan ne?” Cevap durumundaki “hava” sözcüğü özne görevindedir.
Tarih: 2019-06-12 14:42:38 Kategori: Türkçe
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Yorum Yapx